Co to jest Enneagram?

Słowo Enneagram pochodzi od połączenia dwóch greckich słów "ennea" oznaczającego "dziewięć" oraz "gram" oznaczającego "znak". Enneagram jest nauką próbującą scharakteryzować ludzkie rodzaje osobowości oraz związki pomiędzy nimi.

Enneagram dzieli ludzkie charaktery na 9 podstawowych typów. Każdy z tych typów posiada swoje własne motywy działania, własne obawy oraz własne sposoby rozwiązywania problemów. Każda osoba posiada tylko jeden typ charakteru, który się rozwija w okresie dzieciństwa i przyjmuje się, że jest on niezmienny podczas naszego całego życia.

Ponieważ symbol Enneagramu jest przedstawiony za pomocą okręgu, każdy z typów posiada dwa sąsiednie typy, które w mniejszym lub większym stopniu mogą wpływać na dany typ. Te dwa typy są określane skrzydłami (ang. wing) i są używane pomocniczo przy określaniu typu danej osoby. Dla przykładu, ktoś z typem 7 może mieć silny wpływ jednego ze swoich sąsiadów czyli typu 8, wtedy określa się, że taka osoba posiada typ 7w8. Z kolei inna osoba posiadająca typ 8 z silnym wpływem typu 7, posiada typ 8w7. Zachowanie obydwu osób może być bardzo podobne, jednak posiadają one dwa różne motory swoich działań, które są określone przez ich typ główny.

Ponadto rozróżnia się dwa stany emocjonalne, stres i relaks. Powodują one, że chwilowo przejmujemy pewne charakterystyczne cechy typu z którym jesteśmy połączeni. Symbol Enneagramu pokazuje które typy są połączone z którymi typami. Istnieją jednak obecnie dwa sposoby interpretacji tych połączeń. Pierwszy, starszy, został przedstawiony przez psycholog Helen Palmer, według której tylko stan emocjonalny powoduje przejęcie cech wynikających z połączenia. Drugi, nowszy, przedstawiony przez psychologów Dona Richarda Riso oraz Russa Hudsona mówi, że owszem możemy przejmować pewne cechy, ale jest to określone nie tylko przez nasz stan emocjonalny, lecz również przez nasz ogólny charakter. Opisy zawarte na tej stronie opierają się głównie na tej drugiej interpretacji.

Uwzględnione są również skrzydła. Dla przykładu typ 7 posiada połączenia z typami 1 oraz 5. W stanie stresu osoba z typem 7, może przejąć najgorsze cechy typów 1 i 5, z kolei w stanie relaksu przejmuje najlepsze cechy typów 1 i 5.

Ponadto każda osoba może być emocjonalnie stabilna czyli zdrowa lub może być niezdrowa. W tym drugim stanie ujawniają się wszelkie wady wynikające z jej typu charakteru, podczas gdy osoba znajdująca się w pierwszym stanie, potrafi w pełni wykorzystać swoje zalety zupełnie "zapominając" o wadach.

Jak widać rodzajów charakterów może być bardzo dużo. Wynikają one ze skrzydeł typów jak i z połączeń. Jednak to główny typ danej osoby określa jej motywy działania, obawy i jej ogólny obraz zachowania.

Pochodzenie Enneagramu jest wciąż tematem rozważań i wielu domysłów. Jedna z najwcześniejszych wzmianek podaje Rosjanina o nazwisku Gieorgij Iwanowicz Gjurdżijew (1866-1949), który podróżując po Afryce Północnej i Azji poznawał starożytne tradycje i wierzenia. W czasie tych podróży natrafił on na pradawną naukę suficką, którą nazwał Czwartą Drogą i która tak zafascynowała Gjurdżijewa iż uznał, że zacznie jej nauczać wśród zachodnich państw. Jednakże pierwszy poważny opis Enneagramu należy przypisać czylijczykowi Oscarowi Ichazo który studiował wiele nauk takich jak Zen, I Ching, Buddyzm, Judaizm, a także Czwartą Drogę Gjurdżijewa. Ichazo w latach 60-tych XX wieku rozwinął teorię dziewięciu osobowości i nauczył jej czylijskiego psychologa Cladio Naranjo. Naranjo "przetłumaczył" tą naukę na język współczesnej psychologii i we wczesnych latach 70-tych przedstawił ją na forum psychologów w Ameryce Północnej.

Najsłynniejsze ze współczesnych opracowań Enneagramu to Helen Palmer - The Enneagram: Understanding Yourself and the Others in Your Life z roku 1988 oraz Don Richard Riso i Russ Hudson - Enneagram Transformation: Releases and Affirmations for Healing Your Personality Type - 1993. Enneagram stał się narzędziem badania osobowości używanym również w wielkich korporacjach. Opracowany przez Uniwersytet Stanforda system jest używany w takich firmach jak (podane za zagranicznym wydaniem Newsweek) Motorola, Marriott, Silicon Graphics czy nawet przez Pocztę Stanów Zjednoczonych.