"Psychopatie" A. Kępińskiego
: czwartek, 8 maja 2008, 22:59
Typ psychasteniczny jest pozornie antytezą histeryka. Nie lubi być w centrum uwagi i chętnie by się zapadł pod ziemie. Chciałby być kimś wielkim, ale marzenie to ukrywa. Wciąż waha się, a jego decyzje są obarczone niezwykłym ciężarem odpowiedzialności. Stąd realizacja struktur czynnościowych przychodzi mu niezwykle ciężko. Jest zawsze niezadowolony ze swego zachowania, a maska społeczna go uwiera.
Przerost układu samo-kontrolującego u psychastenika działa hamująco na jego aktywność i proces decyzyjny. Z tego też powodu struktury czynnościowe niezrealizowane przeważają nad zrealizowanymi, z których psychastenik zawsze jest niezadowolony. Dla psychastenika wszystko jest mało prawdopodobne. Woli on wycofywać się z życia niż iść naprzód. Życie jest dla niego przykrym obowiązkiem.
Psychastenik dusi w sobie uczucia i wybucha gdy negatywne uczucia się nagromadzą. Otoczenie jest wówczas zaskoczone, że ten cichy człowiek wyładowuje się w tak gwałtowny sposób. Stąd mówi się o „kolcu stenicznym” psychasteników, który polega na tym, że ci łagodni ludzie bywają nieustępliwi.
Psychastenicy mają swój świadomy system wartości, ale boją się go pokazywać światu otaczającemu. System ten jest zbyt wyidealizowany i trudny do zrealizowania. Stąd psychastenik dla świętego spokoju przyjmuje system wartości swego otoczenia choć wewnętrznie przeciw niemu się buntuje. Ważne jest dla niego pytanie: „co inni o mnie pomyślą”, ale pytanie to hamuje jego aktywność tak, że psychastenik często robi tylko to co jest aprobowane społecznie. Odczuwa przy tym wewnętrzne zakłamanie gdyż nieraz co innego myśli, a co innego robi.
Psychastenik jest dobrym pracownikiem. Można na nim polegać. Bywa przesadnie odpowiedzialny, bo ma wrażenie, że wszystko robi źle. W jego życiu erotycznym występuje duża rozbieżność między marzeniem, a rzeczywistością. Miłość bowiem jest łatwiej realizowana w świecie wyidealizowanym niż realnym gdyż to co zostało zrealizowane przez psychastenika jest gorsze od tego co w nim tkwiło. Spełniona miłość budzi w nim obrzydzenie szczególnie wtedy gdy został on do niej przymuszony co zdarza się często gdyż psychastenik częściej jest zdobywany niż zdobywcą. Postawa „przymuszonego” jest dla psychastenika typowa. Żyje on bowiem bardziej z poczucia obowiązku niż dla przyjemności.
Psychastenik jest bardziej myślicielem niż artystą co jest uwarunkowane tym, że jego aktywność koncentruje się w środkowym odcinku łuku odruchowego nie angażując komórek receptorycznych i efektorycznych. Psychastenik cechuje się więc wahaniem i niepewnością jak również cechami anankstycznymi np. powtarzanie tej samej czynności wynikające z trudności w podejmowaniu decyzji. Psychastenik nie mogąc podjąć decyzji ucieka do rytuału, który odczynia „zło” związane ze zbyt trudnym dla niego procesem decyzji.
Tendencje perseweracyjne mogą wystąpić przy trudnościach decyzji. Gdy nie można zdecydować się na tę czy tamtą strukturę czynnościową może zdarzyć się, że zostanie wybrana struktura całkiem przypadkowa. Psychastenicy są uparci, a co za tym idzie wkroczywszy raz na daną drogę nie chcą z niej zejść, bo choć droga ta jest zła to jednak zwalnia ich z niepokojów.
Psychastenik ma niedorozwinięty autoportret, a co za tym idzie nie potrafi patrzeć na siebie obiektywnie to znaczy jego obraz wyidealizowany jest tak różny od realnego, że nie ma możliwości pogodzenia z sobą tych dwóch obrazów. Psychastenik jest stale z siebie niezadowolony i nawet aprobata otoczenia nie zmienia jego dezaprobującego nastawienia do własnej osoby. Jego układ samo-kontrolujący jest stale nastawiony na krytykę. Przyczyną tego jest to, że psychastenik jest przytłoczony swymi możliwościami do tego stopnia, że cokolwiek uda mu się zrealizować jest zbyt marne w porównaniu z tym co mógłby osiągnąć.
U psychasteników przeważają procesy hamowania nad pobudzeniem. Alkohol ich wprawdzie odhamowuje dzięki czemu widzą siebie w lepszym świetle. Mimo to cechy psychasteniczne często poprzedzają schizofrenie. Dwa prawa biologiczne w psychastenii mają słabszą moc oddziaływania, bo psychastenik jest z życiem luźno związany. Żyje na marginesie życia nie potrafiąc o nie walczyć. Jest przy tym bardziej związany z ojcem niż z matką. Skarży się na chroniczny brak radości z życia. Nie potrafi kochać.
Psychastenia oznacza „słabość duszy”. Mimo to psychastenicy potrafią być dzielni np. w czasie wojny stanowili najodważniejszych żołnierzy. Psychastenicy potrafią walczyć o swoją hierarchię wartości. Ich słabość polega na tym, że odczuwają oni lęk przed ludźmi i życiem, szukając oparcia i aprobaty otoczenia gdyż nie są siebie pewni. Zawodzą u nich oba prawa biologiczne gdyż są z życiem luźno związani. Brak silnego powiązania z życiem powoduje słabość ich systemów wartości. Jest to powodem słabego współczynnika realizacji niezrealizowanych struktur czynnościowych i trudności w podejmowaniu decyzji.
Psychastenicy obarczeni są poczuciem winy, a aprobata poczucie winy redukuje zmniejszając ciężar świadomości. Tak więc pierwszym celem w kontakcie z psychastenikami jest wzmocnić ich poprzez poprawę autoportretu. Gdy psychastenik czuje się akceptowany wówczas łatwiej mu wyjść naprzeciw światu, aby zrealizować swe niezrealizowane struktury czynnościowe. Dzięki temu psychastenik zaczyna mniej żyć marzeniami, a więcej rzeczywistością. Nie dochodzi też do psychotycznego urealnienia gdzie psychastenik skazany jest na dialog z samym sobą co dla otoczenia jest dziwne i niezrozumiałe.
Ponieważ psychastenicy szukają afirmacji otoczenia i mają kłopoty z autoportretem, od terapeuty wymaga się oparcia gdyż jest on niejednokrotnie jedyną osobą, która rozumie psychastenika. Psychastenik wyolbrzymia bowiem swoje wady, a umiejętność obiektywnego spojrzenia na siebie samego jest dla niego najtrudniejszą ludzką umiejętnością wymagającą dużej dojrzałości i życiowego doświadczenia. Psychiatra zaś stara się nauczyć swego pacjenta obiektywnego spojrzenia na siebie samego. Broni go tym samem przed patologicznym zniekształceniem rzeczywistości i pomaga zwiększyć liczbę zrealizowanych struktur czynnościowych.
Przerost układu samo-kontrolującego u psychastenika działa hamująco na jego aktywność i proces decyzyjny. Z tego też powodu struktury czynnościowe niezrealizowane przeważają nad zrealizowanymi, z których psychastenik zawsze jest niezadowolony. Dla psychastenika wszystko jest mało prawdopodobne. Woli on wycofywać się z życia niż iść naprzód. Życie jest dla niego przykrym obowiązkiem.
Psychastenik dusi w sobie uczucia i wybucha gdy negatywne uczucia się nagromadzą. Otoczenie jest wówczas zaskoczone, że ten cichy człowiek wyładowuje się w tak gwałtowny sposób. Stąd mówi się o „kolcu stenicznym” psychasteników, który polega na tym, że ci łagodni ludzie bywają nieustępliwi.
Psychastenicy mają swój świadomy system wartości, ale boją się go pokazywać światu otaczającemu. System ten jest zbyt wyidealizowany i trudny do zrealizowania. Stąd psychastenik dla świętego spokoju przyjmuje system wartości swego otoczenia choć wewnętrznie przeciw niemu się buntuje. Ważne jest dla niego pytanie: „co inni o mnie pomyślą”, ale pytanie to hamuje jego aktywność tak, że psychastenik często robi tylko to co jest aprobowane społecznie. Odczuwa przy tym wewnętrzne zakłamanie gdyż nieraz co innego myśli, a co innego robi.
Psychastenik jest dobrym pracownikiem. Można na nim polegać. Bywa przesadnie odpowiedzialny, bo ma wrażenie, że wszystko robi źle. W jego życiu erotycznym występuje duża rozbieżność między marzeniem, a rzeczywistością. Miłość bowiem jest łatwiej realizowana w świecie wyidealizowanym niż realnym gdyż to co zostało zrealizowane przez psychastenika jest gorsze od tego co w nim tkwiło. Spełniona miłość budzi w nim obrzydzenie szczególnie wtedy gdy został on do niej przymuszony co zdarza się często gdyż psychastenik częściej jest zdobywany niż zdobywcą. Postawa „przymuszonego” jest dla psychastenika typowa. Żyje on bowiem bardziej z poczucia obowiązku niż dla przyjemności.
Psychastenik jest bardziej myślicielem niż artystą co jest uwarunkowane tym, że jego aktywność koncentruje się w środkowym odcinku łuku odruchowego nie angażując komórek receptorycznych i efektorycznych. Psychastenik cechuje się więc wahaniem i niepewnością jak również cechami anankstycznymi np. powtarzanie tej samej czynności wynikające z trudności w podejmowaniu decyzji. Psychastenik nie mogąc podjąć decyzji ucieka do rytuału, który odczynia „zło” związane ze zbyt trudnym dla niego procesem decyzji.
Tendencje perseweracyjne mogą wystąpić przy trudnościach decyzji. Gdy nie można zdecydować się na tę czy tamtą strukturę czynnościową może zdarzyć się, że zostanie wybrana struktura całkiem przypadkowa. Psychastenicy są uparci, a co za tym idzie wkroczywszy raz na daną drogę nie chcą z niej zejść, bo choć droga ta jest zła to jednak zwalnia ich z niepokojów.
Psychastenik ma niedorozwinięty autoportret, a co za tym idzie nie potrafi patrzeć na siebie obiektywnie to znaczy jego obraz wyidealizowany jest tak różny od realnego, że nie ma możliwości pogodzenia z sobą tych dwóch obrazów. Psychastenik jest stale z siebie niezadowolony i nawet aprobata otoczenia nie zmienia jego dezaprobującego nastawienia do własnej osoby. Jego układ samo-kontrolujący jest stale nastawiony na krytykę. Przyczyną tego jest to, że psychastenik jest przytłoczony swymi możliwościami do tego stopnia, że cokolwiek uda mu się zrealizować jest zbyt marne w porównaniu z tym co mógłby osiągnąć.
U psychasteników przeważają procesy hamowania nad pobudzeniem. Alkohol ich wprawdzie odhamowuje dzięki czemu widzą siebie w lepszym świetle. Mimo to cechy psychasteniczne często poprzedzają schizofrenie. Dwa prawa biologiczne w psychastenii mają słabszą moc oddziaływania, bo psychastenik jest z życiem luźno związany. Żyje na marginesie życia nie potrafiąc o nie walczyć. Jest przy tym bardziej związany z ojcem niż z matką. Skarży się na chroniczny brak radości z życia. Nie potrafi kochać.
Psychastenia oznacza „słabość duszy”. Mimo to psychastenicy potrafią być dzielni np. w czasie wojny stanowili najodważniejszych żołnierzy. Psychastenicy potrafią walczyć o swoją hierarchię wartości. Ich słabość polega na tym, że odczuwają oni lęk przed ludźmi i życiem, szukając oparcia i aprobaty otoczenia gdyż nie są siebie pewni. Zawodzą u nich oba prawa biologiczne gdyż są z życiem luźno związani. Brak silnego powiązania z życiem powoduje słabość ich systemów wartości. Jest to powodem słabego współczynnika realizacji niezrealizowanych struktur czynnościowych i trudności w podejmowaniu decyzji.
Psychastenicy obarczeni są poczuciem winy, a aprobata poczucie winy redukuje zmniejszając ciężar świadomości. Tak więc pierwszym celem w kontakcie z psychastenikami jest wzmocnić ich poprzez poprawę autoportretu. Gdy psychastenik czuje się akceptowany wówczas łatwiej mu wyjść naprzeciw światu, aby zrealizować swe niezrealizowane struktury czynnościowe. Dzięki temu psychastenik zaczyna mniej żyć marzeniami, a więcej rzeczywistością. Nie dochodzi też do psychotycznego urealnienia gdzie psychastenik skazany jest na dialog z samym sobą co dla otoczenia jest dziwne i niezrozumiałe.
Ponieważ psychastenicy szukają afirmacji otoczenia i mają kłopoty z autoportretem, od terapeuty wymaga się oparcia gdyż jest on niejednokrotnie jedyną osobą, która rozumie psychastenika. Psychastenik wyolbrzymia bowiem swoje wady, a umiejętność obiektywnego spojrzenia na siebie samego jest dla niego najtrudniejszą ludzką umiejętnością wymagającą dużej dojrzałości i życiowego doświadczenia. Psychiatra zaś stara się nauczyć swego pacjenta obiektywnego spojrzenia na siebie samego. Broni go tym samem przed patologicznym zniekształceniem rzeczywistości i pomaga zwiększyć liczbę zrealizowanych struktur czynnościowych.