Re: Helen Palmer - Obserwator (fragmenty książki)
: piątek, 25 marca 2016, 17:24
Cnota braku przywiązania
Przywiązanie wypływa z poczucia niezaspokojonych pragnień. Gdy możemy dostać czegoś tyle, ile potrzebujemy, możemy z tego zrezygnować, wiedząc, że gdy znów tego zapragniemy, możemy to odzyskać. Sztuczne oderwanie się Piątek wypływa z ich niechęci do ewentualnego odczuwania pragnień, a nie z poczucia sytości. Piątki słusznie zwrócą uwagę, że większość z nas uzależniona jest od posiadania w stopniu znacznie przekraczającym rzeczywiste potrzeby i że, zaplątani w sieć własnych pragnień i apetytów, ogromną ilość energii wydatkujemy na zdobywanie statusu i bogactwa materialnego.
Niemniej jednak kompulsywna potrzeba nieangażowania się, nieprzywiązywania się i nieulegania innym może doprowadzić Piątki do przekonania o własnej wyższości, skoro potrafią zrezygnować. Nie potrafią natomiast odczuwać satysfakcji ze zdobywania tego, czego pragną. Aby naprawdę się oderwać trzeba mieć dostęp do pełnej gamy odczuć i trzeba zaakceptować wszelkie doznania docierające do naszej świadomości zanim z nich zrezygnujemy. Sam Budda miał bardzo wiele różnych doświadczeń życiowych zanim usiadł i zdał sobie sprawę z naturalnej pustki swojego umysłu. Zaczął się uczyć praktyki odrywania się dopiero wtedy, gdy wchłonął do syta radości i cierpienia, i zaspokoił wiele wspaniałych pragnień.
Wszechwiedza jako wyższa jakość umysłu
Co mogłoby uspokoić lęk osoby bojącej się własnych odczuć? Co mogłoby zaspokoić potrzebę dowiedzenia o wszystkim zawczasu, by uchronić się przed potencjalnie natrętnym światem? Dla tych typów osobowości, które wycofały się z ciała do umysłu najlepszą obroną jest wiedza.
Dostęp do wszechwiedzy, tak jak i do innych wyższych umiejętności, o których mówi nauka Enneagramu, uzyskuje się w niemyślącym stanie umysłu. Nie chodzi o to, by znać wszystkie fakty z danej dziedziny ani o to, by zbudować sobie genialną teorię, w ramach której wydarzenia można uporządkować. Chodzi raczej o to, by móc tak zaangażować wewnętrznego obserwatora, by połączyć własną świadomość z wrażeniami z przeszłości, teraźniejszości i z tymi, które nadejść mogą w przyszłości.
Zalety
Obserwatorzy potrafią poświęcać się osobistym zainteresowaniom bez wsparcia innych ludzi. Zdolność ograniczania kontaktu z uczuciami ułatwia im pomaganie innym w sytuacjach stresowych. Zdolność izolowania się od swoich emocji czyni z nich także sprawnych decydentów, ponieważ potrafią zachować jasność myślenia pod naciskiem. Piątki zostają przyjaciółmi na całe życie, o ile umowa towarzyska pozwala im zachować całkowitą niezależność i możliwość wycofania się we własne zacisze, kiedy mają na to ochotę. Potrafią niewerbalnie wyrazić wiele uczucia oraz doceniać innych na licznych abstrakcyjnych i niewerbalnych poziomach.
Atrakcyjne otoczenia
Piątki często studiują dziedziny niezrozumiałe, a ważne. Należą do wewnętrznego kręgu wtajemniczonych. Zostają psychologiem psychologów, szamanem szamanów. Publikują cienką broszurę pełną danych, których zebranie zajęło całe życie, albo wielki słownik języka nikomu nieznanego plemienia. Dobrze się czują w zamkniętych pracowniach wyższych uczelni, wśród bibliotecznych półek. Bywają programistami komputerowymi, którzy wolą pracować na nocnej zmianie, magazynierami na sklepowych zapleczach.
Nieatrakcyjne otoczenia
Nieatrakcyjne są wszelkie otoczenia i zawody wymagające otwartej rywalizacji lub bezpośredniej konfrontacji: sprzedawca, mówca publiczny, uśmiechnięty kandydat partii politycznej.
Słynne Piątki
Słynną Piątką był multimilioner J. Pauł Getty', który raczej pomnażał swój majątek niż z niego korzystał. Getty w swoim domu zainstalował płatny automat telefoniczny i znany był z tego, że wolał poczekać godzinę na podwiezienie cudzym samochodem niż płacić za taksówkę. Naoczni świadkowie twierdzą, że po obiedzie w restauracji zawsze wkładał ręce do kieszeni i wyjmował je dopiero wtedy, gdy ktoś inny uregulował rachunek.
Emily Dickinson * Jeremy Irons * Budda
Meryl Streep * Franz Kafka
Podtypy
Podtypy pokazują nam, jakie sposoby zachowania rozwinęły się dla ochrony prywatności przed wpływami z zewnątrz.
Zaufanie w relacjach dwuosobowych
W związkach dwuosobowych Piątki umacniają więź poprzez zwierzenia. Podtyp seksualny czuje się bezpieczniej w niewerbalnej komunikacji seksualnej aniżeli w bardziej publicznych relacjach. Taka tajemna więź przeżywana jest bardzo intensywnie.
Seks jest tą dziedziną życia, gdzie czuję się najbardziej swobodnie. Nie trzeba mówić, nikt inny o nim nie wie i doświadcza się bezpośredniej bliskości. Sypialnia była jedynym pomieszczeniem, do którego moja matka nigdy nie wtargnęła.
Totemy na arenie społecznej
Piątki odczuwają potrzebę wejścia w kontakt z najważniejszymi osobami w plemieniu, wymieniania porad z kręgiem wtajemniczonych. Takie zachowanie totemiczne rozszerzane bywa też na sferę poszukiwania informacji zawartej w znaczących symbolach, takich jak wzory naukowe czy przepisy nauk ezoterycznych.
Uczę matematyki na politechnice. Już dawno porzuciłbym tę pracę, gdyby nie to, że pomaga ona mojemu głównemu zainteresowaniu, jakim jest redagowanie pisma naukowego. Na całym świecie nie mamy więcej niż setkę czytelników. Wszyscy są teoretykami matematyki. Większość z nas nigdy się nie spotkała, a mimo to jestem z nimi osobiście związany uczuciowo, jak sądzę z wzajemnością.
Zamek (dom) w służbie samoobrony
Dla Piątek dom jest bezpiecznym schronieniem przed natrętnym światem. Wiele uwagi poświęcają kontroli prywatnej, osobistej przestrzeni. Jest on dla Obserwatorów jakby „macicą z oknem na świat".
Nie potrafię się wycofać w głąb siebie, jeżeli ktoś znajomy jest w pokoju. Tak bardzo zdaję sobie sprawę z tego, co ta osoba robi, że jeżeli na przykład czyta książkę, mam wrażenie, że jakaś orkiestra głośno wygrywa półeczki. Skoncentrować się mogę tylko wtedy, gdy uda mi się tę osobę wyprosić lub sam wyjdę do kawiarni, gdzie nikt mnie nie zna i nikt mi nie będzie przeszkadzał.
Co może pomóc Piątkom w rozwoju?
Piątki często podejmują terapię lub praktykę medytacyjną, dlatego że doskwiera im poczucie izolacji i samotności. Oderwane od własnych uczuć, świadome są jednocześnie tego, że inni coś czują. Obserwatorzy tak ustawiają się w sytuacjach, by inni mogli ich do siebie przyciągnąć. Typowe problemy Piątek to trudności w kontaktach społecznych, utrata osoby lub obiektu, do których były przywiązane czy też fobie ograniczające swobodne poruszanie się. Piątka musi się nauczyć tolerować własne uczucia bez odrywania się od nich. Powinna w tym celu:
• Zwracać uwagę na swoją chęć powstrzymywania się od reakcji, gdy inni jej oczekują. Zrezygnować z kontrolowania sytuacji poprzez wycofywanie się i manipulowanie dawaniem. „Nawiążę z tobą kontakt, kiedy będę miał na to ochotę, ale nie wtedy, gdy tego ode mnie oczekujesz."
• Zwracać uwagę na to, kiedy emocje zastępowane są analizowaniem, a konstrukty umysłowe zastępują rzeczywiste doświadczenia.
• Zdawać sobie sprawę, że dopuszczanie do głosu uczuć nie musi zawsze nieść ze sobą cierpienia.
• Zwracać uwagę na to, że chce się zdobyć uznanie bez wysiłku.
• Zwrócić uwagę na swoją łatwość rezygnacji. „Raz próbowałem i nic z tego nie wyszło."
• Przepracować swoje trzy główne strategie: skrytość, poczucie wyższości i izolowanie się.
• Nauczyć się tolerować wydarzenia nieoczekiwane. Ryzykować, wyciągać ręce, realizować skryte marzenia.
• Zwrócić uwagę na różnicę między ilością przeżyć w obecności innych ludzi i w bezpiecznej samotności.
• Zdać sobie sprawę, jak bardzo potrzebuje się kontroli przestrzeni osobistej i ilości czasu spędzanego z osobami bliskimi.
• Nauczyć się doprowadzać ważne zamierzenia do końca
i ukazywać je publicznie. Dawać się zauważyć.
• Zdać sobie sprawę z tego, że można wiele zmienić, pozwalając sobie na uczucia i otwierając się wobec innych.
• Zdać sobie sprawę z tego, jak wielkie ograniczenia się sobie narzuca.
• Zakwestionować minimalistyczny stosunek do życia.
• Zauważyć, jak doprowadza się do tego, by to inni przejmowali inicjatywę, jak brak aktywności własnej zmusza innych do
pierwszego kroku.
• Nauczyć się wykorzystywać swoją skłonność do poszukiwania specjalnej wiedzy i do symbolicznego myślenia.
• Nauczyć się tolerować cudze potrzeby i emocje.
• Być gotowym do koncentracji na swoich aktualnych emocjach poprzez takie metody jak Gestalt, praca z ciałem czy sztuka. Ale jednocześnie nie poszukiwać przedwczesnego katharsis. Dać sobie czas na uzyskanie wglądu w swoje odroczone reakcje emocjonalne.
Co Piątki powinny sobie uświadomić?
Piątki powinny sobie zdawać sprawę, że w okresie przemiany mogą się pojawić następujące problemy:
• Odwracanie uwagi od ciała i ucieczka w głąb umysłu.
• Chęć gromadzenia czasu i energii. Oszczędzanie zamiast wydawania.
• Trudności z ujawnianiem się. Cenzurowanie rozmów, by nie ujawniać siebie. Blokowanie informacji.
• Niechęć do dawania; poczucie, że inni narzucają się ze swoimi potrzebami.
• Wzrost potrzeby samowystarczalności. „Mogę sobie bez Ciebie poradzić", skierowane do terapeuty, przyjaciół, rodziny.
• Poczucie, że zobowiązania wyczerpują. Dawanie innym tylko troszeczkę.
• Wycofywanie się poprzez intelektualne przepracowywanie
doświadczeń. Zwiększanie tendencji do samotnictwa. Fantazjowanie zamiast prawdziwego życia.
• Wyobrażanie sobie, że jest się osobą szczególną, wybraną, której należy się uznanie bez wysiłku. „Jeżeli Bóg mnie chce, przyjdzie do mnie."
• Chowanie się za pozą. Zachowywanie się w gabinecie terapeuty w taki stosowny, by uniknąć koncentrowania się na bezpośrednich przeżyciach.
• Przekonanie, że jest się ponad uczuciami. „Złość zostawmy maluczkim." „Dlaczego oni nie umieją się powstrzymać?"
• Sparaliżowanie zdolności działania w chwili ujawniania się pragnień. Niemożność wyciągnięcia ręki, niemożność wycofania się.
• Blokowanie życia emocjonalnego. Skrytość. Dbanie o to, by nikogo nie obdarzać w pełni.
• Mylenie oderwania duchowego i potrzeby unikania cierpienia emocjonalnego.
Przywiązanie wypływa z poczucia niezaspokojonych pragnień. Gdy możemy dostać czegoś tyle, ile potrzebujemy, możemy z tego zrezygnować, wiedząc, że gdy znów tego zapragniemy, możemy to odzyskać. Sztuczne oderwanie się Piątek wypływa z ich niechęci do ewentualnego odczuwania pragnień, a nie z poczucia sytości. Piątki słusznie zwrócą uwagę, że większość z nas uzależniona jest od posiadania w stopniu znacznie przekraczającym rzeczywiste potrzeby i że, zaplątani w sieć własnych pragnień i apetytów, ogromną ilość energii wydatkujemy na zdobywanie statusu i bogactwa materialnego.
Niemniej jednak kompulsywna potrzeba nieangażowania się, nieprzywiązywania się i nieulegania innym może doprowadzić Piątki do przekonania o własnej wyższości, skoro potrafią zrezygnować. Nie potrafią natomiast odczuwać satysfakcji ze zdobywania tego, czego pragną. Aby naprawdę się oderwać trzeba mieć dostęp do pełnej gamy odczuć i trzeba zaakceptować wszelkie doznania docierające do naszej świadomości zanim z nich zrezygnujemy. Sam Budda miał bardzo wiele różnych doświadczeń życiowych zanim usiadł i zdał sobie sprawę z naturalnej pustki swojego umysłu. Zaczął się uczyć praktyki odrywania się dopiero wtedy, gdy wchłonął do syta radości i cierpienia, i zaspokoił wiele wspaniałych pragnień.
Wszechwiedza jako wyższa jakość umysłu
Co mogłoby uspokoić lęk osoby bojącej się własnych odczuć? Co mogłoby zaspokoić potrzebę dowiedzenia o wszystkim zawczasu, by uchronić się przed potencjalnie natrętnym światem? Dla tych typów osobowości, które wycofały się z ciała do umysłu najlepszą obroną jest wiedza.
Dostęp do wszechwiedzy, tak jak i do innych wyższych umiejętności, o których mówi nauka Enneagramu, uzyskuje się w niemyślącym stanie umysłu. Nie chodzi o to, by znać wszystkie fakty z danej dziedziny ani o to, by zbudować sobie genialną teorię, w ramach której wydarzenia można uporządkować. Chodzi raczej o to, by móc tak zaangażować wewnętrznego obserwatora, by połączyć własną świadomość z wrażeniami z przeszłości, teraźniejszości i z tymi, które nadejść mogą w przyszłości.
Zalety
Obserwatorzy potrafią poświęcać się osobistym zainteresowaniom bez wsparcia innych ludzi. Zdolność ograniczania kontaktu z uczuciami ułatwia im pomaganie innym w sytuacjach stresowych. Zdolność izolowania się od swoich emocji czyni z nich także sprawnych decydentów, ponieważ potrafią zachować jasność myślenia pod naciskiem. Piątki zostają przyjaciółmi na całe życie, o ile umowa towarzyska pozwala im zachować całkowitą niezależność i możliwość wycofania się we własne zacisze, kiedy mają na to ochotę. Potrafią niewerbalnie wyrazić wiele uczucia oraz doceniać innych na licznych abstrakcyjnych i niewerbalnych poziomach.
Atrakcyjne otoczenia
Piątki często studiują dziedziny niezrozumiałe, a ważne. Należą do wewnętrznego kręgu wtajemniczonych. Zostają psychologiem psychologów, szamanem szamanów. Publikują cienką broszurę pełną danych, których zebranie zajęło całe życie, albo wielki słownik języka nikomu nieznanego plemienia. Dobrze się czują w zamkniętych pracowniach wyższych uczelni, wśród bibliotecznych półek. Bywają programistami komputerowymi, którzy wolą pracować na nocnej zmianie, magazynierami na sklepowych zapleczach.
Nieatrakcyjne otoczenia
Nieatrakcyjne są wszelkie otoczenia i zawody wymagające otwartej rywalizacji lub bezpośredniej konfrontacji: sprzedawca, mówca publiczny, uśmiechnięty kandydat partii politycznej.
Słynne Piątki
Słynną Piątką był multimilioner J. Pauł Getty', który raczej pomnażał swój majątek niż z niego korzystał. Getty w swoim domu zainstalował płatny automat telefoniczny i znany był z tego, że wolał poczekać godzinę na podwiezienie cudzym samochodem niż płacić za taksówkę. Naoczni świadkowie twierdzą, że po obiedzie w restauracji zawsze wkładał ręce do kieszeni i wyjmował je dopiero wtedy, gdy ktoś inny uregulował rachunek.
Emily Dickinson * Jeremy Irons * Budda
Meryl Streep * Franz Kafka
Podtypy
Podtypy pokazują nam, jakie sposoby zachowania rozwinęły się dla ochrony prywatności przed wpływami z zewnątrz.
Zaufanie w relacjach dwuosobowych
W związkach dwuosobowych Piątki umacniają więź poprzez zwierzenia. Podtyp seksualny czuje się bezpieczniej w niewerbalnej komunikacji seksualnej aniżeli w bardziej publicznych relacjach. Taka tajemna więź przeżywana jest bardzo intensywnie.
Seks jest tą dziedziną życia, gdzie czuję się najbardziej swobodnie. Nie trzeba mówić, nikt inny o nim nie wie i doświadcza się bezpośredniej bliskości. Sypialnia była jedynym pomieszczeniem, do którego moja matka nigdy nie wtargnęła.
Totemy na arenie społecznej
Piątki odczuwają potrzebę wejścia w kontakt z najważniejszymi osobami w plemieniu, wymieniania porad z kręgiem wtajemniczonych. Takie zachowanie totemiczne rozszerzane bywa też na sferę poszukiwania informacji zawartej w znaczących symbolach, takich jak wzory naukowe czy przepisy nauk ezoterycznych.
Uczę matematyki na politechnice. Już dawno porzuciłbym tę pracę, gdyby nie to, że pomaga ona mojemu głównemu zainteresowaniu, jakim jest redagowanie pisma naukowego. Na całym świecie nie mamy więcej niż setkę czytelników. Wszyscy są teoretykami matematyki. Większość z nas nigdy się nie spotkała, a mimo to jestem z nimi osobiście związany uczuciowo, jak sądzę z wzajemnością.
Zamek (dom) w służbie samoobrony
Dla Piątek dom jest bezpiecznym schronieniem przed natrętnym światem. Wiele uwagi poświęcają kontroli prywatnej, osobistej przestrzeni. Jest on dla Obserwatorów jakby „macicą z oknem na świat".
Nie potrafię się wycofać w głąb siebie, jeżeli ktoś znajomy jest w pokoju. Tak bardzo zdaję sobie sprawę z tego, co ta osoba robi, że jeżeli na przykład czyta książkę, mam wrażenie, że jakaś orkiestra głośno wygrywa półeczki. Skoncentrować się mogę tylko wtedy, gdy uda mi się tę osobę wyprosić lub sam wyjdę do kawiarni, gdzie nikt mnie nie zna i nikt mi nie będzie przeszkadzał.
Co może pomóc Piątkom w rozwoju?
Piątki często podejmują terapię lub praktykę medytacyjną, dlatego że doskwiera im poczucie izolacji i samotności. Oderwane od własnych uczuć, świadome są jednocześnie tego, że inni coś czują. Obserwatorzy tak ustawiają się w sytuacjach, by inni mogli ich do siebie przyciągnąć. Typowe problemy Piątek to trudności w kontaktach społecznych, utrata osoby lub obiektu, do których były przywiązane czy też fobie ograniczające swobodne poruszanie się. Piątka musi się nauczyć tolerować własne uczucia bez odrywania się od nich. Powinna w tym celu:
• Zwracać uwagę na swoją chęć powstrzymywania się od reakcji, gdy inni jej oczekują. Zrezygnować z kontrolowania sytuacji poprzez wycofywanie się i manipulowanie dawaniem. „Nawiążę z tobą kontakt, kiedy będę miał na to ochotę, ale nie wtedy, gdy tego ode mnie oczekujesz."
• Zwracać uwagę na to, kiedy emocje zastępowane są analizowaniem, a konstrukty umysłowe zastępują rzeczywiste doświadczenia.
• Zdawać sobie sprawę, że dopuszczanie do głosu uczuć nie musi zawsze nieść ze sobą cierpienia.
• Zwracać uwagę na to, że chce się zdobyć uznanie bez wysiłku.
• Zwrócić uwagę na swoją łatwość rezygnacji. „Raz próbowałem i nic z tego nie wyszło."
• Przepracować swoje trzy główne strategie: skrytość, poczucie wyższości i izolowanie się.
• Nauczyć się tolerować wydarzenia nieoczekiwane. Ryzykować, wyciągać ręce, realizować skryte marzenia.
• Zwrócić uwagę na różnicę między ilością przeżyć w obecności innych ludzi i w bezpiecznej samotności.
• Zdać sobie sprawę, jak bardzo potrzebuje się kontroli przestrzeni osobistej i ilości czasu spędzanego z osobami bliskimi.
• Nauczyć się doprowadzać ważne zamierzenia do końca
i ukazywać je publicznie. Dawać się zauważyć.
• Zdać sobie sprawę z tego, że można wiele zmienić, pozwalając sobie na uczucia i otwierając się wobec innych.
• Zdać sobie sprawę z tego, jak wielkie ograniczenia się sobie narzuca.
• Zakwestionować minimalistyczny stosunek do życia.
• Zauważyć, jak doprowadza się do tego, by to inni przejmowali inicjatywę, jak brak aktywności własnej zmusza innych do
pierwszego kroku.
• Nauczyć się wykorzystywać swoją skłonność do poszukiwania specjalnej wiedzy i do symbolicznego myślenia.
• Nauczyć się tolerować cudze potrzeby i emocje.
• Być gotowym do koncentracji na swoich aktualnych emocjach poprzez takie metody jak Gestalt, praca z ciałem czy sztuka. Ale jednocześnie nie poszukiwać przedwczesnego katharsis. Dać sobie czas na uzyskanie wglądu w swoje odroczone reakcje emocjonalne.
Co Piątki powinny sobie uświadomić?
Piątki powinny sobie zdawać sprawę, że w okresie przemiany mogą się pojawić następujące problemy:
• Odwracanie uwagi od ciała i ucieczka w głąb umysłu.
• Chęć gromadzenia czasu i energii. Oszczędzanie zamiast wydawania.
• Trudności z ujawnianiem się. Cenzurowanie rozmów, by nie ujawniać siebie. Blokowanie informacji.
• Niechęć do dawania; poczucie, że inni narzucają się ze swoimi potrzebami.
• Wzrost potrzeby samowystarczalności. „Mogę sobie bez Ciebie poradzić", skierowane do terapeuty, przyjaciół, rodziny.
• Poczucie, że zobowiązania wyczerpują. Dawanie innym tylko troszeczkę.
• Wycofywanie się poprzez intelektualne przepracowywanie
doświadczeń. Zwiększanie tendencji do samotnictwa. Fantazjowanie zamiast prawdziwego życia.
• Wyobrażanie sobie, że jest się osobą szczególną, wybraną, której należy się uznanie bez wysiłku. „Jeżeli Bóg mnie chce, przyjdzie do mnie."
• Chowanie się za pozą. Zachowywanie się w gabinecie terapeuty w taki stosowny, by uniknąć koncentrowania się na bezpośrednich przeżyciach.
• Przekonanie, że jest się ponad uczuciami. „Złość zostawmy maluczkim." „Dlaczego oni nie umieją się powstrzymać?"
• Sparaliżowanie zdolności działania w chwili ujawniania się pragnień. Niemożność wyciągnięcia ręki, niemożność wycofania się.
• Blokowanie życia emocjonalnego. Skrytość. Dbanie o to, by nikogo nie obdarzać w pełni.
• Mylenie oderwania duchowego i potrzeby unikania cierpienia emocjonalnego.